Lagaan : Evvel Zaman İçinde Hindistan’da filmi (Lagaan: Once Upon a Time in India) 2001 yapımı bir Hint filmidir. Amir Khan filmlerini seri halinde izleyen hayranları için pandemi süresinde değerlendirilebilecek, başarılı bir yapım. Filmin başrolünde ünlü hint oyuncu Amir Khan yer alıyor. Oyuncuya Amerika’nın Showtime kanalında yayınlanan The L Word isimli dizi ile adını duyuran Rachel Shelley ile birlikte Hint filmlerindeki rolleriyle öne çıkan Gracy Singh eşlik ediyor. Filmi izledikten sonra Hindistan ile ülkemiz arasında ne kadar çok benzerlikler var diye düşünmedim değil… Neden Kurtuluş Savaşı öncesinde yabancı ülkelerle futbol maçları yapan Fenerbahçemizin bir hikayesini de biz çekmiyoruz? Neyse… İngilizler ile kaderi bir dönem kesişen sadece bizim ülkemiz değil; Hindistan’da bunlardan biri ve İngilizlerin Hint kültürüne çok büyük etkileri var.
Hollywood sektöründen de oldukça övgüler alan ve birçok ödüle layık görülen Lagaan, Amir Khan ve set ekibinin yine azimli çalışması sonucu ortaya çıkarttığı bir yapım. Evvel Zaman İçinde Hindistan’da filmi Hindistan’ı Oscar ödüllerine aday olarak temsil etti ancak ödül alamadı. Bu tip filmleri izledikten sonra tepkim şu aslında: uzun süreli filmleri bir tek Hint filmlerinde sevebiliyorum. : )
Lagaan Bir zamanlar Hindistan’da Film Eleştirisi
Filmin konusuna gelirsek özetle şu şekilde: Champaner kenti Hindistan’ın şehirlerinden bir tanesidir. Bu şehir, diğer şehirler gibi Muson yağmur dönemi gelmesine rağmen hala yağmur alamamış, ekinler susuz kalmış, büyük bir kuraklık başlangıcındadır. Köylüler bu durumun getireceği olumsuz sonuçları bertaraf etmek için kralları olan toprak sahiplerinden Lagaan adı verilen vergilerin bir süre için durdurulmasını isterler, çünkü ellerinde vergi namına verecek hiçbir şeyleri kalmamıştır. Kral bunu kabul edemez. Çünkü vergileri İngilizler belirlemektedir. İngilizler vergileri kaldırmak için köylülere kriket müsabakası oynama teklifinde bulunur; köylüler kazanırsa 3 yıl boyunca vergi alınmayacaktır. Fakat sorun şu ki; köyde kriket oynamayı bilen hiç kimse yoktur. Ancak genç ve cesur bir delikanlı olan Bhuvan daha önce oyunu hiç oynamamasına rağmen teklifi kabul eder ve İngilizlere meydan okur. Ve tabii ki film olduğundan dolayı mı dersiniz artık: mutlu son.
224 dakikalık filmin özellikle son bölümü neredeyse Kriket oyununa ayrılmış durumda; o yüzden filmi izlerken bir ara paydos verip, Kriket oyununun tarihçesi ile Kriket kurallarını irdeledim, araştırdım. Sizin de mücadelenin zorluğunu anlamak adına Kriket oyunu hakkında biraz bilgi aldıktan sonra izlemenizi tavsiye ederim. İlginç bir oyun, nasıl zevk alıyorlar bilmiyorum ama izlemesi keyifliydi. Herhalde oynamazdım bu kadar uzun süre bir oyunu…
Evvel Zaman İçinde Hindistan’da filminin alt metni ne olabilir?
Amir Khan’ın her filminde olduğu gibi yine Hindistan kültürünün en önemli konularına yönelik ince mesajlar verilmeye çalışılmış. Bunlardan ikisini ön plana alırsak; birincisi kast sistemi. Hintliler tarafından yıllardır dokunulmayan ve dokunulmaz olduğu düşünülen konularda (örneğin kralın et yememesi, halkı için bile bu kuralı bozamaması) bile milletçe bir araya gelindiğinde nasıl çözüm bulunacağını anlatıyor. Bir de kast sisteminin en altında yer alan paryaların artık halktan biri olarak görülmesi gerektiği üzerinde duruyor. Bunların yanında sömürgeci, işgalci İngilizlerin gerçek yüzü ile Hindistan üzerindeki politikalarını da gözler önüne seriyor. Alt metinde bu konular oldukça başarılı anlatılmış, oyuncular bu durumu çok güzel yansıtmış diyebilirim. Filmdeki müziklerin süresi de hayli uzun, bazı müzikler yaklaşık 7 dakika kadar ki çok uzun bence.
Hindistan’ın hala çözülebildiğini sanmadığım kast sistemini ele alan konusu, İngiliz işgalindeki milletin haksızlıklara karşı bir araya gelmesi filmin ana damarını oluşturuyor. “Sadece düşleri olanlar onları gerçekleştirebilir. Kalbinde inanç ve cesareti olan mutlaka kazanır.” diyor Amir bey, katılıyorum. Hayalleriniz varsa, gerçekçi hayaller varsa peşinde koşun. Filmin ayrıca en iyi Hint filmleri arasında yer aldığını da ekleyelim.
Bu arada ekleyeyim, belki filmi izlemek isteyenler de izleyebilir: Lagaan filmi için bir de belgesel çekilmiş. Yönetmen Satyajit Bhatkal tarafından 2003 yılında yayımlanan “Çöldeki Delilik” (Orijinal ismi: Chale Chalo: The Lunacy of Film Making) adlı belgesel, filmin zorluklarla dolu yapım hikayesini ekrana taşıyor. Netflix aboneleri platform üzerinden bu belgeseli hali hazırda izleyebiliyor.
İyi seyirler.