Kafkas esiri, aynı zamanda subay olarak orduda görev yapmış olan ünlü Rus yazar Lev Nikolayeviç Tolstoy tarafından kaleme alınmıştır. Kafkas Tutsağı adıyla da piyasada yayımlanan daha geniş versiyonu vardır. (4 adet hikayenin tek bir kitapta yayımlandığı eser). Kırmızı Kedi Klasikleri tarafından piyasaya sürülen, Saffet GÜNERSEL tarafından çevrilen elimdeki eseri kısacık sürede okuyup bitirdim. 40 sayfalık eser, tadımlık, atıştırmalık. Tolstoy tarafından yazılan kısacık eserleri okumaya çalışıyorum; bu gidişle bir nevi Tolstoy külliyatı oluşturmuş olacağım sanırım.
Kafkas Esiri kısa bir içeriğe sahip
1850’lerde orduda görevli bir subay olarak görev alan Tolstoy’un yaşadıklarından esinlenerek kaleme aldığı eser, yazarın ruhsal durumunu – savaş esnasındaki – yansıtıyor. Ana karakterimiz Ivan Jilin ailesinin çağrısına yanıt vererek ordudan ayrılmak ister ancak dönüş yolunda arkadaşı ile esir alınırlar. Jilin, bir süre esir olarak Tatarların elinde kalır. Bu süreçte yaşadıkları ona ders niteliğindedir. Genelde zaten Tolstoy’un eserlerinde “savaş, esaret ve özgürlük” temaları sıkça yer alır. Kafkas Esiri adlı bu eserinde de durum farklı değil. Yazar bu öyküsünde de savaşın insan ruhuna etkileri ile o anın atmosferini, savaşın gereksizliğini ve kasvetini gerçekçi bir dil ile anlatmaya çalışıyor. Bunda ne kadar başarılı oldu? Aslına bakarsak bu eser yazarın alıştırmalık bir kitabı gibi duruyor. Çünkü karakterler ve kurgu çok basit kaçmış; tabii ki usta yazarın kalitesini gösteren satırlar var ama yine de basit. Bu basitlik, okunurluğu etkilemiyor; sıradan gibi gözükse de anlamlı bir öykü gibi.
Jilin’in esir olarak kaldığı Tatar köyü ve bu köydeki yaşama dair enfes betimlemeler olduğunu da belirtelim. Dina adlı Tatar kızının çocuk bedeniyle ne kadar büyük hamleler yaptığını görmekte ayrı bir güzeldi. Arkadaşlık, kalleşlik, savaşın gereksizliği gibi konuların irdelendiği kitap beğenebileceğiniz, kısacık bir yolculukta bir çırpıda okuyabileceğiniz bir eser.
40 sayfalık kitapta altını çizdiğim yerler olmadı ancak olay kurgusunu anlatırken sanki çok fazla ayrıntıya girmiş gibi hissederken, 40 sayfada eserin bir anda bitmesi beni şaşırtmadı değil. Tolstoy hayranlarının okumasını tavsiye ederim. İyi okumalar.
